Złoto
Symbol: Au
Nazwa złota wzięła się od indoeuropejskiego słowa "zel" oznaczającego żółty. Od najdawniejszych czasów był wysoce ceniony, w okresie późniejszym był środkiem płatniczym. Najstarsze znalezione przedmioty wykonane ze złota pochodzą z czwartego tysiąclecia przed Chrystusem. W dzisiejszych czasach złoto nie traci na swej wartości, technika wykazuje duże zapotrzebowanie na ten metal. Złoto jest dość rzadkie i rozrzucone jeśli chodzi o występowanie. Złoża o dużych znaczeniach znajdują się w Indiach, Japonii, na Filipinach i na Nowej Gwinei. Głównym złożem jest to znajdujące się w Australii, stamtąd też pochodzi największy samorodek ważący 92,0 kg. Złoto dość duże znaczenie odegrało w historii Ameryki. Najbardziej znaczącym producentem złota w dzisiejszych czasach jest RPA. W Polsce złoto wydobywane było w Złotym Stoku, Górach Kaczawskich i Karkonoszach. Złoto należy do metali miękkich. W jubilerstwie wyróżnia się próby 333 (8ct), 585 (14ct) oraz 750 (18ct) lecz najczęściej używa się złota 14 ct. Złoto łączymy z innymi metalami np. z miedzią, aby uzyskać złoto o barwie różowej, oraz z niklem bądź palladem aby uzyskać złoto białe.
Srebro
Symbol: Ag
Z greckiego "silbur" z łaciny "argentum" co oznacza biały. Jeden z najczęściej używanych metali. Srebro było środkiem płatności. Ma ono do tej pory ogromne znaczenie na świecie. Metal ceniony przez Persów, kopalnie srebra znajdowały się w Grecji, Hiszpanii. Miało przypisywane zdolności uzdrawiania. W USA złoża srebra występują w wielu miejscach takich jak: Arizona, gdzie znajdowano samorodki o wadze 1350 kg. Oprócz tego, srebro wydobywane jest w Newadzie, Michigan i na Alasce. Liczącym się w świecie producentem srebra jest Meksyk.
Platyna
Symbol: Pt
Obecnie najdroższy metal szlachetny na świecie. Platyna pochodzi ze skał ultrazasadowych, jest metalem rzadkim. Jest znikoma ilość złóż, głównie w Kolumbii gdzie wydobywana jest od wieków oraz w USA, np. w Kanadzie, Kalifornii czy na Alasce. W niewielkich ilościach platyna wydobywana jest w Australii, Ekwadorze czy Brazylii. Liczącym się obecnym na rynku światowym producentem platyny jest RPA. Metal ten tworzy małe samorodki i bardzo rzadko zdarzają się większe bryły. Najcięższa ważyła 16 kg, została znaleziona w 1912 roku na Uralu w Rosji. Platyna jest bardzo trwałym materiałem.
Próby złota
Próba złota to sposób określający zawartości złota w stopie wyrażonej w promilach, np. jeśli stop zawiera 58,5% czystego złota jest ono znanej próby 585.
Czyste złoto w wyrobach jubilerskich nie jest używane, jest bardzo miękkie dlatego domieszkowane jest innymi metalami, aby zwiększyć trwałość wyrobów z niego wykonanych. Najczęściej dodatkami do stopu są srebro i miedź. W przypadku stopu złota w białej barwie jest to pallad, nikiel lub mangan.
Celem standaryzacji ilości złota w stopie wprowadzono tzw. próby złota.
Ilość złota w stopie określa się też w karatach, gdzie 1 karat to 1/24 zawartości wagowej złota w tym stopie.
Probiernictwo
Probiernictwo to badanie i cechowanie wyrobów z metali szlachetnych i ich stopów.
Badanie i cechowanie wyrobów przeprowadzane jest przez organy administracji probierczej. Dotyczy ono w szczególności biżuterii, sztućców oraz wyrobów korpusowych. Cecha probiercza jest znakiem urzędowym, potwierdzającym wykonanie przez urząd probierczy badań określających zawartość metalu szlachetnego w wyrobie, informującym o wynikach tych badań. Państwo mocą ustanowionego prawa gwarantuje rzetelność przeprowadzanych badań określających próbę oraz prawidłowość oznaczenia przedmiotów z metali szlachetnych cechami probierczymi.
Wszystkie wyroby sprzedawane w Polsce muszą posiadać urzędową cechę probierczą dla wyrobów ze złota powyżej 1 gram i dla wyrobów ze srebra powyżej 5 gram. Szczegółowe regulacje określa Ustawa Prawo Probiercze.
Podstawowa cecha probiercza wskazuje rodzaj metalu szlachetnego i jego próbę, przy czym od 8 maja 2004 roku cechy podstawowe dla wyrobów ze stopu złota wskazują próbę cyframi:
1 - próba 0,960; 2 - próba 0,750; 3 - próba 0,585; 4 - próba 0,500; 5 - próba 0,375; 6 - próba 0,333.
Tabela przedstawia porównanie:
Wizerunek cech probierczych:
